Ruby là biến loại màu sắc của corundum có màu đỏ. Tên gọi “ruby” bắt nguồn từ tiếng La tinh “rubeus” có nghĩa là màu đỏ, màu của tình yêu và sự đam mê. Màu đỏ của ruby là do sự có mặt của nguyên tố vi lượng crom (Cr3+). Nếu chỉ có mặt riêng crom thì ruby sẽ có màu đỏ tinh khiết. Tuy vậy, ngoài crom trong ruby thường có mặt cả sắt (Fe), titan (Ti) và các nguyên tố khác nữa làm cho ruby sẽ có các sắc thái màu khác nhau (phớt tím, phớt da cam…) nhưng màu chủ đạo của ruby phải là màu đỏ. Người ta cho rằng màu đẹp nhất của ruby là màu đỏ “máu chim bồ câu”, tức là màu đỏ tinh khiết có sắc tím.
Ở Việt Nam ruby còn được gọi là “Hồng ngọc” hay “Đá đỏ”.
Ruby là loại đá quý dành cho những người sinh vào tháng 7, theo truyền thống, ruby được tặng vào lễ kỷ niệm ngày cưới lần thứ 15 và 40.
Đá quý Ruby đã chế tác (Ảnh: Trịnh Hoài Thu)
Thành phần | Al2O3 |
Hệ tinh thể | Ba phương |
Độ trong suốt | Trong suốt đến đục |
Độ cứng Mohs | 9 |
Tỷ trọng | 3,95 – 4,05 |
Màu sắc | Đỏ đến hồng |
Ánh | Thủy tinh đến ánh kim cương |
Đa sắc | Mạnh, đỏ đậm/ đỏ da cam |
Chiết suất | 1,762 – 1,778 |
Lưỡng chiết, tính trục và dấu quang |
0,008; một trục; âm |
Phát quang | Mạnh, đỏ |
Phổ hấp thụ (nm) | 694, 693, 668, 659, 610- 500, 476, 475, 468 |
Nguồn gốc | Magma, pegmatit, biến chất và biến chất trao đổi, sa khoáng |
Nơi phân bố chính | Trên thế giới: Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam, Sri Lanka, Kenya, Tanzania…
Ở Việt Nam: Qùy Châu (Nghệ An), Lục Yên (Yên Bái)… |
*Chú thích:
corundum: dạng kết tinh của oxit nhôm (Al2O3) với một ít tạp chất